قتل ام قرفه

قتل ام قرفه :

«سیره ابن اسحاق که منبع تاریخ طبری است در امور غیرمسلمانان کتاب قابل اعتمادی نیست و به گزارشهای دشمنان اسلام اتکا کرده است.
روایات موجود در باره ام قرفه در کتب حدیث از جمله در کتب کنزالعمال، دلائل ابی نعیم، فتح الباری، مبسوط سرخسی  و سیر اعلام النبلاء به کلی با داستان موجود در سیره ابن اسحاق تفاوت دارد. این فرد در اعلام جنگ بر علیه مسلمین کشته شده است.
در اسلام چنین مجازاتی مطلقا برای هیچ جرمی وجود ندارد. این مجازات خلاف مسلمات اسلامی است و قطعا از اصحاب پیامبر سر نزده است. مطلب منقول در سیره و تاریخ طبری از جمله اسرائیلیات (جعلیات) شمرده می شود.»[1]به گفته یعقوبی : «ام قِرفَه» (فاطمه) : دختر «رَبیعه بن بَدر» (فزاری) زن «مالک بن حُذَیفَه بن بَدر» چهل مرد از نسل خود را بر سر رسول خدا فرستاده و گفته بود که : در مدینه بر وی هجوم برند .[2]

برای اطلاع بیشتر درباره این موضوع می توانید به اینجا مراجعه کنید .

---

[1] - آدرس این مطلب : http://kadivar.com/?p=13209

[2] - تاریخ پیامبر اسلام ، محمد ابراهیم آیتی ، انتشارات داشنگاه تهران ، چاپ ششم ، صفحه 365 .

بیخدایان و مفهوم زندگی

چکیده

در مقاله «بیخدایان و مفهوم زندگی»، وجود خدا مورد انکار نویسنده قرار گرفته است و همچنین از منظر ایشان، زندگی بیخدایان، معنادارتر از زندگی دینداران دانسته شده است.

حاصل بررسی مقاله مذکور این است که: بدون فرض خدا معنای زندگی - اگر قائل به بی­معنایی آن نشویم - در خوشبینانه­ترین حالت، معنایی سطحی و موقتی خواهد بود که با اندک تأمل عقلی، از هم می­پاشد و چه بسا به نهیلیسم، منجر شود.

مقدمه

مقاله «بیخدایان و مفهوم زندگی»، در پی بیان این مطلب است که: خدایی نیست. نگارنده مقاله مذکور، می­نویسد: «با استفاده از آنچه که چشمان ما می­بیند و با اتکا به قدرت عقل­مان، به این نتیجه منطقی می­رسیم که بهشت و جهنمی در انتظار ما نخواهد بود، و خدای قادر و متعالی که در آسمان مراقب همه اعمال ماست و ما را پاداش می­دهد یا مجازات می­کند، در کار نیست.» و همچنین مسأله مهم دیگری که مطرح شده، معناداری و بی­معنایی زندگی در صورت دینداری یا بی­دینی است. از منظر ایشان، زندگی بی­خدایان، معنادارتر از زندگی دینداران است و زندگی ابدی بی­معناست.

در سنجش این گفتار باید بگوییم: اینکه چشمان ما خدایی را نمی­بیند، سخنی رواست. اما اینکه عقل ما چنین نتیجه منطقی­ای را به ما می­دهد که خدایی نیست، ادعایی است بس بزرگ. نویسنده، به هیچ عنوان، سخن خود را اثبات نمی­کند، و صرفاً اموری را چون معناداری زندگی برای بیخدایان، و بی­معنایی آن برای خداپرستان بیان می­کند. اکنون، اولین پرسش ما از این نویسنده این است که: دلیل عقلی شما بر بیخدایی چیست؟

در طول تاریخِ دراز مدتِ درنگ­های عقلیِ فیلسوفان، ما نه تنها چنین مدعایی را مشاهده نمی­کنیم، بلکه خلاف آن را نظاره­گر بوده­ایم. مواردی را برای نمونه نقل می­کنیم: "افلاطون" که از سردمداران این قافله عقل­گرایان است، قائل به صانعی است که آن را «دمیورژ» می­نامد؛ "ارسطو" - که پدر منطق است - قائل به «محرک نامتحرک» است؛ "ابن سینا" - که در ردیف کردن زنجیره­های استدلالی، واقعاً کم نظیر و به گمان نگارنده این سطور، بی­نظیر است - واجب الوجود را به شیوه خود با زیبایی تمام اثبات می­نماید؛ "دکارت" - که پدر فلسفه جدید نامیده می­شود - در «تأملات» معروفش، خدا را اثبات می­کند؛[1]"کانت" - که نظام استعلایی وی خاستگاه عمده فلسفه معاصر غرب، اعم از کانتینتال و تحلیلی، است - در کتاب معروف «نقد عقل محض،» نهایت چیزی که می­گوید، اینست که: «هر چند واقعیت عینی این مفهوم [یعنی خداوند] را بدین طریق [یعنی از طریق شناخت نظری،] نمی­توان اثبات کرد، ولی رد هم نمی­توان کرد.»[2] البته می­دانیم که کانت در حوزه اخلاق به هر تقدیر، قائل به خداست؛[3] "هایدگر" در قرن بیستم، هنگامی که "سارتر" وی را اگزیستانسیالیست «ملحد» می­خواند، حساب خود را از وی جدا می­کند.

سؤال نگارنده این سطور از نویسنده این مقاله اینست که: چطور این همه فیسلوف در طول تاریخ، به چنین دلیل عقلی­ای ظفر نیافتند، و بالعکس اکثر آنها دلیل عقلی بر خلاف مدعای شما ارائه کردند، ولی شما اکنون به سادگی ادعایی چنین بزرگ را مطرح می­کنید، در حالی که دلیلی هم برای خویش که تقریباً در مقابل کل تاریخ اندیشه فلسفی بشر ایستاده­اید، مطرح نمی­کنید؟

مؤلف، در این مقاله از ارسطو چنان نام می­برد که گویی ارسطو، ملحد بوده است، و این از عجائب است­­؛ چرا که اگر کسی اندک آشنایی با اندیشه ارسطو و کتاب «متافیزیک» وی داشته باشد، اهمیت جایگاه خدا را در اندیشه وی درک می­کند.[4]

مسأله دیگری که در این مقاله مطرح شده این است که عده­ای کاسبکارانه مردم را از مرگ می­ترسانند. باید گفت که این بحثی دیگر است، و ربطی به اصل وجود خدا ندارد. اینکه عده­ای از این مسأله، سوء استفاده می­کنند ناشی از جهل توده­هایست که با بی­سوادی خویش، ابزار دست آنها می­شوند و آبروی دیانت و دینداری را می­برند. شما می­توانید دیندار باشید و زیرک، تا کسی از شما استفاده ابزاری نکند، همچنانکه در روایات اسلامی آمده است که: «مؤمن، زیرک است».

اعتراض دیگری که بر اندیشه خداپرستانه گرفته شده است، مفهوم قربانی در ادیان و داستان ذبح اسماعیل است. مسأله حضرت اسماعیل(ع)، چیزی است که در کل تاریخ انبیاء یک بار - و تأکید می­کنیم که فقط یکبار - نقل شده است، آن هم با حالتی عجیب و شنیدنی: معشوقی می­خواهد عاشق خود را بیازماید که آیا جز او، معشوقی دارد یا نه؟ و پیداست که در این آزمایش، همه­ی هست و نیستِ عاشق بایستی زیر تیغ رود تا رسوایی عاشق هویدا گردد. برای ابراهیم کهن­سال چه چیزی عزیزتر از اسماعیلی که در سنین پیری بدو عطا شده است؟ البته، اسماعیل هم، نه تنها بدین کار خشنود است، که از این رهگذر، نرد عشق خویش را می­بازد­؛ نه اینکه ابراهیم برای قرب خویش، به اجبار، دیگری را به مسلخ عشق ببرد، و این هم صرفاً در حد آزمایشی آرمانی باقی می­ماند و همین که عزم قاطعانه آن پیرمرد عاشق، آشکار می­شود، معشوق بانگ می­زند که: ابراهیم! رؤیای خویش را محقق ساختی. دست باز دار! که تو سربلندی­؛ و چنین بود که آواز نیکوی آن بزرگمرد در تاریخ ماند، تا مدعیان دینداری بدانند که:

«در زلف چون کمندش ای دل مپیچ کانجا

سرها بریده بینی بی­جرم و بی­جنایت»

بنابراین، چنین احکام دشواری، اگر در دین باشد، از آنِ کسانی است که سودای «پیچیدنِ در زلفِ» یار را در سر می­پرورانند و نه افراد عادی. باری، شما مطمئن باشید که ما را در حد همین عقلمان محاکمه می­کنند و چیزی بیش از آن را از ما نمی­خواهند.

همین طور، بر حکم به قتل در ادیان، ایراد گرفته شده است. آنچه در این مختصر می­توان گفت این است که: در دینی مثل اسلام، قتل بدون دلیل یک انسان، معادل کشتن همه انسانهاست.[5] موارد خاصی است که کشتن افراد جایز یا لازم است، مثل اینکه کسی دیگری را بی­جهت، کشته باشد. روشن است که در این موارد، عقل انسانی نیز چنین احکامی را تأیید می­کند.

اما آنچه را که نویسنده بر همه مطالب پیشین، متفرع کرده این است که: زندگی بی­خدایان، معنادارتر از زندگی دینداران است و زندگی ابدی بی­معناست. با توجه به جواب­هایی که به ایرادهای نویسنده داده شد، باید بگوییم که دلیل موجهی برای ادعای وی در مقاله­اش نیست. آنچه که وی برای معناداری زندگی بیدینان، ذکر کرده است مثل عشق، محبت، دوستی و جز اینها هیچیک اموری نیستند که مورد سؤال نباشند. آن «عقلی» که نویسنده مدعی شده است که منکر خداست، همان «عقل» از ما می­پرسد که دوستی و محبت و عشق، یعنی چه؟ در کنار ناملایماتی که در زندگی وجود دارد، در کنار سختی­هایی که هست، انسان­هایی که مورد ستم قرار می­گیرند، ظلم­هایی که بر ضعیفان می­رود، و نیز در کنار نفرتها، دشمنی­ها، کینه توزی­ها، به راستی چه ارزشی برای این زندگی و عشق­ها و دوستی­هایش باقی می­ماند؟ زمین می­لرزد، سیل جاری می­شود، هزاران نفر کشته می­شوند، که چه؟ آیا بهتر نیست در یک لحظه از شر این زندگی طاقت فرسا خلاصی یافت!؟

پاسخ پرسش­های فوق، در دینی مانند اسلام، روشن است: اینها وقایع طبیعی است، طبیعتی که خداوند با همه خوشی­ها و ناخوشی­هایش آفریده است تا آفریده­هایش را بیازماید، آنها را که خوبند، بهتر از آنچه کرده­اند، پاداش دهد، و آنها را که بدی کرده­اند، به آنچه سزاوار آنند، برساند: «[او] کسی [است] که مرگ و زندگی را آفرید، تا بیازماید که کدام یک از شما نیکوکردارترید»[6]. اما برای شخص بی­دین، این پرسش­ها چه معنایی دارد؟ آیا این پاسخ سطحی که: «می­خواهیم چند روز در خوشی زندگی کنیم»، انسان را قانع می­کند؟ آیا بدون «ابدیت» معمای حیات قابل حل است؟[7]

نتیجه­گیری

از آنچه ذکر شد، نگارنده این سطور می­تواند نتیجه بگیرد که: نه تنها زندگی با فرض خدا معنادار است، بلکه بدون فرض خدا معنای زندگی - اگر قائل به بی­معنایی آن نشویم - در خوشبینانه­ترین حالت، معنایی سطحی و موقتی خواهد بود که با اندک تأمل عقلی، از هم می­پاشد و چه بسا به نهیلیسم، منجر شود. البته بخاطر معنای زندگی نیست که ما خدا را می پرستیم، بلکه وجود او از طریق دلایل دیگری همچون برهان نظم در عالم، برهان صدیقین و... ، برای ما ثابت است.

کتابنامه

1)   قرآن کریم.

1)   ارسطو­؛ متافیزیک، شرف الدین خراسانی، تهران: حکمت، 1385.

2)   دکارت، رنه­؛ تأملات، ترجمه احمد احمدی، تهران: سمت، 1385.

3)   میراث ماندگار: مجموعه مصاحبه های سال اول و دوم کیهان فرهنگی، تهران: مؤسسه کیهان، 1369.

4)   Kant, Immanuel: Critique of Pure Reason. Translated by Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge University Press, 2000.

5)   Kant, Immanuel: "Critique of practical reason," in Practical philosophy,  translated and edited by Mary J. Gregor, Cambridge  University Press, 1999[8]

---

[1] . ر.ک: تأملات، تأمل سوم، ص 50.

[2] . Critique of Pure Reason, p.589.

[3] . Critique of practical reason, p.239.

[4] . ر.ک: ارسطو، متافیزیک، کتاب لامبدا، فصل ششم، ص 395.

[5] . قرآن کریم، سوره مائده، آیه 32

[6] . قرآن کریم، سوره ملک، آیه 2

[7] . مرحوم علامه جعفری می­فرماید: «معمای حیات قابل حل نیست مگر اینکه ابدیت در مقابل آن باشد.» میراث ماندگار، ص 97. براستی اگر ابدیتی نباشد، اگر حکمتی، ورای روزمرّگی­ای که شاهد آنیم نباشد، این زندگی چه معنا و ارزشی دارد؟

[8] .آدرس این مطلب :

 http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=36176

اتفاق و اثبات خدا

نویسنده: سیده طیبه حسینی

 
چکیده
اصلی‎ترین هدف نویسنده در نوشتار «اتفاق و اثبات خدا»، انکار خداست که با سه روش تمسخر، مغالطه و گفتگو در فضای احساسی انجام گرفته است. به اعتقاد وی، طبیعت خود زاینده است و خود در خود می‎آفریند و آفریده می‎شود و نیازی  به هیچ آفریدگاری ندارد. ما در نقد این نوشتار سعی داریم ضمن بیان ادعاهای وی، با روشی استدلالی به نقد هر کدام ‎پردازیم.
 
مقدمه
با مطالعه تاریخ زندگانی بشر می‎توان دریافت که اعتقاد به خدا از دیرباز وجود داشته است. در مقابل و به مرور، شبهه در وجود خدا در جامعه دینداران توسط ناباوران طرح و تبلیغ شد. در ادامه چنین تلاش خداستیزانه‎ای در سایت‎های ضد دین به نوشتاری بر می‎خوریم با عنوان «اتفاق و اثبات خدا». این نوشتار را نمی‎توان در جرگه مطالب علمی به حساب آورد چرا که فاقد ملاک‎های لازم است اما با توجه به اثرات مخرب این دست از مطالب به نقد و بررسی ادعاهای نوشتار مزبور می‎پردازیم. محورهای نوشته مورد نظر عبارتند از:
1)      «الله» خدای مذکر مسلمان‎ها و نام یکی از بت‎های خانه کعبه است؛
2)      دلایل اثبات خدا قرن‎ها ادامه داشته بدون اینکه به نقطه نهایی برسد؛
3)      نمی‎توان پذیرفت که خدا دنیا را به وجود آورده باشد؛
4)      اگر دین پدیده‎ای دیرپاست این به دلیل بردگی فکری انسان‎ها و تقلید بی‎چون و چراست.
با روشن شدن محورهای مقاله مذکور، پاسخ این شبهات در ذیل خواهد آمد.
 
آیا «الله» مذکر (مرد) است؟
منشاء شبهه مذکور این است که لفظ «الله» در زبان عربی، مذکر است و ضمیر مذکر به آن بر می‎گردد؛ در حالی که، این لفظ «الله» است که مذکر می‎باشد نه معنای آن. توضیح اینکه، الفاظ در دستور زبان عربی از نظر مونث و مذکر بودن در یک تقسیم‎بندی به موارد زیر تقسیم می‎شوند:
1) هم لفظ، مذکر است و هم معنا؛ مانند: کلمه «حسین»؛
2) هم لفظ، مونث است و هم معنا؛ مانند: کلمه «فاطمه»؛
3) لفظ، مونث است اما معنی، مذکر است؛ مانند: کلمه «معاویه»؛
4) لفظ، مذکر است اما معنا، مونث است؛ مانند: کلمه «زینب»؛
5) لفظ، مونث است اما معنا، نه مونث است و نه مذکر؛ مانند: کلمه «شمس». در جملات عربی به این کلمه ضمیر مونث بر می‎گردد اما معنی آن یک کره آسمانی است که نه مذکر است و نه مونث؛
6) لفظ، مذکر است اما معنی، نه مذکر است و نه مونث؛ مانند: کلمه «قمر». در زبان عربی ضمیر مذکر به آن بر می‎گردد اما معنی آن یک کره آسمانی است که نه مذکر است و نه مونث.[1]
با توجه به استدلال‎هایی که بر جسم و جسمانی نبودن خدا در جای خود بیان شده است،[2] خداوند موجودی مذکر یا مونث نیست و این مطلب هیچ تضادی با نامیدن او با واژه «الله» ندارد؛ چرا که طبق آنچه بیان شد گفته می‎شود واژه «الله» مذکر است اما معنای آن (یعنی خدایی که این نام بر او دلالت دارد) نه مذکر است و نه مونث.
طبق ادعای نویسنده، «الله» نام یکی از بت‎های خانه کعبه بود که حضرت محمد بر روی خدای اسلام نهاد. در پاسخ به این ادعا بایست توجه داشت که اولاً هیچ سندی وجود ندارد که اعراب جاهلی این نام را بر بتی از بت‎های خود نهاده بودند. اگرچه در منابع تاریخی، اعتقاد به «الله» به اعراب جاهلی نسبت داده شده است اما نه به این عنوان که بتی از بت‎هاست؛ بلکه به این عنوان که خالق نادیدنی جهان است. اعراب جاهلی علاوه بر ستایش خدایان فرعی بسیار، به وجود خدای متعال که او را «الله» می‎نامیدند اعتقاد داشتند ولی اشتباه ایشان این بود که در کنار آن موجود متعالی، شرکایی را نیز مورد پرستش قرار می‎دادند. توحید قرآنی لزومی ندید نام جدیدی برای آن موجود متعال عرضه نماید و همان نام «الله» را که با ظرافت ادبی نیز آمیخته بود بکار برد؛ با این تفاوت که به معرفی حقیقت او پرداخت و وجودش را از هر نقص و شریکی مبرا دانست.[3] اینکه نویسنده استفاده از لفظ «الله» که در میان اعراب جاهلی مرسوم بوده را به عنوان نقصی بر پیامبر دانسته است از این نگاه نادرست ریشه گرفته که فرهنگ و آداب و دانسته‎های گذشته بشر به کلی مردود دانسته شود؛ حال آنکه موضع عادلانه و حقیقت‎مدار در این عرصه چیزی جز پذیرش حق و نفی باطل و اصلاح انحرافات انجام پذیرفته نیست.  
 
تداوم دلایل اثبات خدا
به باور نویسنده نوشتار مورد نقد، دلایلی که در اثبات وجود خدا آورده شده است قرن‎ها ادامه داشته و دارد و هیچ گاه به نقطه پایانی نمی‎رسد. اعتقاد به خدا، سنت و عادت مرده‎ای است که بر هیچ منطقی سوار نیست!.
بدون شک ماندگاری و مقبولیت یک عقیده به تنهایی دلیل بر حقانیت و منطقی بودن آن نیست؛ چنانکه عدم مقبولیت یک عقیده توسط گروهی از مردم نیز نمی‎تواند به تنهایی دلیل بر باطل بودن و منطقی نبودن آن باشد. ملاک حقانیت یک عقیده استوار بودن آن بر دلیل‎های محکم و اطمینان‎آور است. به اعتقاد ما خداباوران، براهین متعدد عقلی و تجربی که از طرف اندیشمندان ارائه شده است می‎تواند هر آزاد اندیش منصف را به این اعتقاد سوق دهد. البته همواره جای بحث و تبادل نظر بوده و هست اما این را نمی‎توان جنبه‎ای منفی در مباحث علمی برشمرد؛ چرا که هر دانشی با مطالعه و بحث و نظر به کمال حقیقی خود نزدیک می‎شود و در این مطلب فرقی میان دانش‎های تجربی و عقیدتی وجود ندارد. مهم این است که فرد جستجوگر و البته جویای حقیقت، با تمسک به ادله محکم همراه با رعایت ضوابط منطقی بحث، به نتیجه‎ای اطمینان‎آور دست یابد هر چند برای فرد دیگر این اطمینان حاصل نشده باشد. نویسنده مزبور که داعیه منطق دارد چگونه دینداری و خداباوری را سنت و عادتی مرده می‎خواند در حالی که در سایه بحث‎های استدلالی و آشنایی با محتوای غنی و آموزه‎های منطقی دین الهی (به خصوص اسلام)، روز به روز بر جمع دینداران افزوده می‎شود.      
 
آیا خدا هم علت دارد
نویسنده می‎پرسد: اگر دنیا را خدا به وجود آورده باشد پس خدا را چه کسی به وجود آورده است؟ اگر گفته شود خدا خودش از اول وجود داشته می‎توان گفت دنیا هم از اول وجود داشته است.
در پاسخ به این سوال که در میان عوام مردم مخصوصا قشر نوجوان نیز کم و بیش مطرح است تنها کافی است مراجعه‎ای کوتاه به کتب اعتقادی داشته باشیم. اگر عقل و منطق را راه مطمئنی در این مسیر بدانیم می‎توانیم براهین متعددی را در کتب فلسفی و کلامی مشاهده نماییم. از آن میان به برهانی اشاره می‎کنیم: آنچه را که دارای وصف هستی می‎دانیم و «موجود» فرض می‎کنیم از دو حال خارج نیست یا هستی را از خود دارد (واجب‎الوجود) و یا هستی را از دیگری گرفته است (ممکن‎الوجود). واجب الوجود همانگونه که در منابع فلسفی به تفصیل بیان شده دارای ویژگی های متعددی است؛ همچون: تعدد ناپذیری، عدم ترکیب، مبرا بودن از هر نقص، عدم راه‎یابی تغییر و تبدل در او و بسیاری دیگر از ویژگی‎های منحصر به فرد. ضروری بودن فرض واجب الوجود از اینجا ناشی شده است که ممکن الوجود، هستی‎اش را از خود ندارد و نیاز به غیر خود دارد. این غیر، یا ممکن الوجود است و یا واجب الوجود. صورت اول همان نیاز را به همراه دارد پس چاره‎ای نیست جز اینکه مجموعه موجودات جهان را ختم شده به واجب الوجود بدانیم؛ موجودی که دیگر نیازی به غیر خود ندارد. اینجا ممکن است گفته شود چه اشکالی دارد دنیا را واجب الوجود بدانیم؟ اما توجه به خصوصیاتی که برای واجب الوجود شمردیم بر این دنیا صدق نمی‎کند. دنیای پیرامون، پدیده‎ای است که از نقص به کمال به پیش می‎رود و تعدد و تغییر در جای جای آن به چشم می‎خورد. با این وجود چگونه می‎توان آن را واجب الوجود دانست. البته تذکر این نکته نیز به جاست که «ازلی بودن دنیا» مانع از بودن موجود واجب الوجود نیست؛ زیرا با مقایسه ویژگی‎های جهان ماده (که دلالت بر ممکن‎الوجود بودن آن می‎کند) و ویژگی‎های واجب الوجود (که پیش از این شمردیم) خواهیم دید قدمت دنیا «و به عبارت دیگر: ازلی دانستن ماده» نیاز آن را به واجب الوجود نفی نمی‎کند.[4]    
 
خلقت جهان در شش روز
به گفته نویسنده اگر قرار باشد خدا جهان را آفریده باشد پس باید در زمان معینی این کار را کرده باشد (قرآن و تورات هر دو بر آنند که خدا جهان را در شش روز آفریده است) در این صورت زمان وجود داشته ولی از ماده خبری نبوده است و این از نظر علم فیزیک امروز غیر ممکن است.
آنچه منشاء اشتباه نویسنده در این ادعا شده است این است که از طرفی خلقت را محصور در زمان (به همان معنایی که در عرف مردم رایج است) دانسته و از طرف دیگر گمان نموده که طبق قرآن، خداوند در مقطعی از این زمان دست به خلقت زده و پیش از این مقطع زمانی، زمان (به همان معنای رایج در عرف) بوده اما خلقت نبوده است. این هر دو پیش فرض نویسنده باطل است. بدون شک جهان مادی در حصر زمان (به معنای عرفی آن) است اما هم در آموزه‎های قرآنی و روایی اسلام و هم دانش فلسفه به اثبات رسیده است که عالم آفرینش منحصر به امور مادی نیست؛ بلکه پیش از خلق امور مادی، موجود یا موجودات مجردی خلق شده‎اند و آن‎ها واسطه خلقت جهان مادی هستند.[5] این امور مجرد از ماده زمان‎مند نیستند بلکه زمان با آفرینش ماده تحقق می‎یابد. اینکه قرآن از شش روز (ﺳﺘﺔ ایام) که جهان در آن‎ها آفریده شده نام برده است نمی‎تواند دستاویزی برای نویسنده در ادعایش باشد زیرا در فهم درست این آیات لازم است تمامی آیاتی که در آن‎ها از واژه «یوم» استفاده شده بررسی شود که در این کار بایست اسلوب گفتاری و فصاحت و بلاغت کلامی در ادبیات عرب آن روز نیز ملاحظه شود. با در نظر گرفتن تمامی این امور و نیز با این فرض که مراد این آیات، خلقت جهان مادی باشد، نتیجه‎ای که به دست می‎آید این است که مراد از واژه «یوم» در آیاتی که خلقت جهان را در «سته ایام» بیان نموده، زمان میان طلوع خورشید و غروب آن نیست بلکه مراد «دوران» است که می‎توان گفت اولین دوره به خلق ماده اختصاص دارد. به عبارت دیگر خلق جهان مادی در شش دوره انجام پذیرفته است که در اولین مرحله، ماده به شکل توده‎ای از گاز، خلق شده است و از لوازم خلقت ماده، خلقت زمان بوده است.[6] به این صورت طبق بیان قرآنی، پیش از خلقت جهان مادی، زمانی در کار نبوده بلکه زمان با خلق ماده مصادف است. 
با توجه به آنچه گذشت روشن می‎شود که این نتیجه‎گیری نویسنده که «طبیعت خود زاینده است و خود در خود می‎آفریند و آفریده می‎شود و نیازی به هیچ آفریدگاری ندارد» ادعایی بس نادرست است.
 
آیا دین‎باوری نوعی بردگی فکری، تقلید و موهوم‎گرایی است؟
به گفته نویسنده مورد نقد، آن چه دین را به صورت پدیده‎ای دیرپا و اشتباه مشترک اکثریت انسان‎ها درآورده است، بردگی فکری، پذیرش بدون چون و چرا و احساسات شدید در حفظ جزم‎ها و موهومات است!.
از آنجا که مبنای نوشتار ما دفاع از آموزه‎های اسلام است اجازه دهید ادعای نویسنده را با این دین الهی بسنجیم. آموزه‎های دین مبین اسلام در دو قسم کلی جای می‎گیرند: 1- اصول دین؛ 2- فروع دین. اصول دین بر پایه‎های عقلانی و فکری استوارند و اسلام اجازه تقلید در آن‎ها را نمی‎دهد؛ بلکه از مخاطبان خود می‎خواهد که با تحقیق و تفکر پیرامون آن‎ها مبنای درست را خود بیابند.[7] از اصول دین که بگذریم اسلام، تقلید در فروع دین را اجازه می‎دهد؛ ولی اینجا نیز انسان را محصور نمی‎کند بلکه از او می‎خواهد یا خود به تحقیق و تفحص علمی پردازد و احکام الهی را از دل منابع دینی استخراج نماید و یا در این راستا به متخصصین مراجعه نماید. طبیعی است که توده مردم فرصت چنان تحقیق و تفحصی برای استخراج تمامی احکام را ندارند و عملا به سوی راه دوم میل می‎کنند. با این وجود آیا سیستم عقیدتی و عملی اسلام، از بردگی فکری انسان‎ها دفاع می‎کند و روحیه تقلید و موهوم‎گرایی را در آن‎ها پرورش می‎دهد؟ پاسخ سوال را به مخاطب محترم وا می‎گذاریم.
 
نتیجه‎گیری
با توجه به آنچه گذشت به نتایج ذیل دست می‎یابیم:
الف) ذکوریت و انوثیت در خدا راه ندارد و مذکر بودن لفظ «الله» نمی‎تواند دلیل بر مذکر بودن معنای آن باشد.
ب) نام «الله» در میان اعراب جاهلی اشاره به موجود متعالی داشت؛ یعنی همان که اسلام نیز قبول دارد اما بدون اینکه برایش شریک قایل باشد.
ج) تداوم بررسی ادله اثبات یک چیز را نمی‎توان به عنوان ضعف قلمداد نمود؛ بلکه این کاشف از مسیر تکامل اندیشه و اندیشمند است.
د) خداوند فاقد علت است و خود، علت نخستین تمامی موجودات دیگر است.
ه) قرآن به هیچ وجه بر وجود مقطعی از زمان پیش از خلقت ماده دلالت ندارد.
و) بر خلاف ادعای نویسنده شبهه‎گر، سیستم عقیدتی و عملی اسلام، از بردگی فکری انسان‎ها دفاع نمی‎کند و روحیه تقلید و موهوم‎گرایی را در آن‎ها پرورش نمی‎دهد.
 
فهرست منابع
قرآن مجید
1)      بدیع یعقوب، امیل؛ موسوعه الصرف و النحو و الاعراب، انتشارات استقلال، تهران، 1379ش.
2)      ابن منظور؛ لسان العرب، تصحیح: امین‎ محمد عبدالوهاب و محمد صادق عبیدی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1417ق.
3)      طباطبایی، محمدرضا؛ صرف ساده، موسسه انتشارات دار العلم، قم، 1368ش.
4)      طباطبایی، سید محمد‎حسین؛ نهایه الحکمه، تحقیق و تعلیق: عباس علی زارعی، نشر اسلامی، قم، 1384ش.
5)      شریف، میان محمد؛ تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه زیر نظر: نصر الله پورجوادی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1362ش.
6)      مکارم شیرازی، ناصر [و همکاران]؛ تفسیر نمونه، نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران 1374ش.
7)      سعیدی مهر، محمد و دیوانی، امیر؛ معارف اسلامی1، دفتر نشر معارف، قم، 1383ش، چاپ هفتاد.
8)      سبحانی، جعفر و محمدرضایی، محمد؛ اندیشه اسلامی1، دفتر نشر معارف، قم، 1386، چاپ هجدهم.
 

[1] . صرف ساده، ص 80 و موسوعه الصرف و النحو و الاعراب، ص620.
[2] . اندیشه اسلامی1، ص141 و معارف اسلامی1، ص90.
[3]. تاریخ فلسفه در اسلام، ج1، ص 185.
[4] . نهایه الحکمه، مرحله دوازدهم، فصول 1 تا 8.
[5] . در منابع فلسفه اسلامی با تکیه بر براهین عقلی اثبات شده است که اولین مخلوق خدا امری مجرد از ماده بوده است و در مراحل بعدی، جهان ماده به وجود آمده است. جهت آگاهی بیشتر در این خصوص می‎توانید به کتب فلسفه اسلامی مراجعه نمایید. همچنین در منابع دینی اسلام مکرر از ملائکه نام برده می‎شود که به عنوان موجوداتی مجرد از ماده و واسطه‎های الهی در خلق و تدبیر امور عالم معرفی شده‎اند.
[6] . تفسیر نمونه، ج6، ص 200.
[7] . به عنوان نمونه: بقره: آیه 164 و لقمان: آیه 21 و زخرف: آیات 22 الی 24 و شعراء: آیات 69 الی 76.
[8] . آدرس این مطلب :
http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=40548